Bristón

	Bristón; Bristol
	Localidat y condau d'Reino Uniu
	; A seu de Bristón, d'estilo normando, romanico y gotico.
Estau; • País constituyent; • Rechión; • Condau	Reino Uniu; Anglaterra; Surueste d'Anglaterra; Briston
Superficie	110,00 km²
Población; • Total; • Densidat	; 535907 hab. (2011); 3.785,47 hab/km²
Altaria; • Meyana	; 11 m.
Codigo postal	BS 0117
Ríos	Avon y Severn
Coordenadas	51°27’13’’N 2°35’51’’U
	Bristón Bristón en Reino Uniu
	Web oficial

Bristón^[1] (Bristol /ˈbrɪstəl/ en anglés y oficialment) ye una ciudat portuaria d'Anglaterra, capital d'a rechión d'o Surueste d'Anglaterra y d'o condau de Bristón. Dende la suya creyación, a ciudat ye intimament unida a lo suyo puerto, a razón por a cual se convertió historicament en a segunda ciudat d'o reino d'Anglaterra por a suya población (encara que en os anyos 1780 la superoron Liverpool, Manchester y Birmingham como consecuencia d'o creiximiento d'istas ciudaz por a revolución industrial).

A suya población ye de 416.400 habitants (estimación de 2007) en una superficie de 110,00 km², con una densidat de población de 3.785,47 hab/km².

Cheografía[editar | modificar o codigo]

Bristón ye situau a lo canto d'o río Avon, d'o estuario d'o río Severn (o estuario d'o Severn) y d'a canal de Briston, que ye parte d'a mar Celta y de l'oceano Atlantico. A suya altaria ye d'11 metros sobre lo livel d'a mar.

Etimolochía[editar | modificar o codigo]

En anglés antigo, a ciudat se clamaba Brycgstow, ye decir, a ciudat d'o puent.

Historia[editar | modificar o codigo]

Dimpués d'a conquiesta normanda d'Anglaterra en 1066, en Bristón se construyó uno d'os mas importants castiellos construyius por o nuevo rei, Guillén O Conqueridor, ta controlar o país, en a desembocadura d'o río Avon. A lo canto d'o suyo puerto creixió la ciudat, que dende o sieglo XII estió una pieza important en o comercio maritimo d'o reino con Irlanda en trescruzando la mar d'Irlanda. En 1247 se construyó un nuevo puent y la ciudat encara creixió mas a escape, dica convertir-se en o sieglo XIV en a tercera ciudat d'Anglaterra, dezaga de Londres y York. Sindembargo, a ciudat perdió muitos d'os suyos habitants en a epidemia de peste negra en 1348-1349. En a Edat Meya yera famosa por a suya industria textil, con os clamaus en aragonés panyos de Bristón.^[1]

En 1542, a ciudat de Bristón plegó en a categoría de ciudat, y l'antiga abadía de Sant Agostín, adedicada a Sant Agostín d'Hipona, se convertió en a seu de Bristón. D'antis mas, en 1497, de Bristón heba partiu ta lo suyo viache enta America John Cabot. Dende o sieglo XVI, a burguesía d'a ciudat teneba muitos beneficios economicos d'a suya financiación d'os piratas angleses que atacaban o trafico mercantil espanyol con as suyas colonias americanas. Dimpués, Bristón se convertió, con Liverpool, en uno d'os prencipals centros d'o comercio anglés d'esclavos subsahararians destinaus a las plantacions d'as colonias anglesas d'America (actualment, os Estaus Unius). Asinas, dende 1700 dica 1807, mas de 2.000 barcos negreros partioron dende Bristón ta carregar esclavos en Africa, portando mas de 500.000 esclavos dica America, en un trafico mercantil triangular: portaban produitos manufacturaus, incluyindo-ie la producción textil de Bristón, dende o puerto de Briston dica Africa, y pagaban con istos productos os esclavos que i mercaban, ta dimpués portar-los y vender-los en America a los propietarios d'as plantacions de zucre a cambio d'iste zaguer producto, que portaban a Bristón ta la suya venda en Anglaterra.